کارکردهای معنایی- منظوری جملات معترضه در تاریخ بیهقی

Authors

  • سیداحمد پارسا استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
  • شهلا محمودی دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، کردستان، ایران
Abstract:

مبحث جملة معترضه از مباحث مشترک بین دستور زبان و علم معانی است. منحصرکردن آن به دعا و نفرین، اطلاق حشو به آن و مواردی ازاین‌دست موجب شده‌است تاکنون به‌گونه‌ای بایسته به آن پرداخته نشود؛ درحالی‌که جملة معترضه ضمن افزودن بار عاطفی کلام، حضور راوی و نظرات و جبهه‌گیری‌های مشخص او یا به تعبیر دیگر گفتمان او را در متن روایت نمایان و اهداف متعدد دیگری را نیز دنبال می‌کند. پژوهش حاضر به بررسی کارکردهای معنایی - منظوری جملات معترضه در تاریخ بیهقی می‌پردازد و می‌کوشد با تبیین این کارکردها ضمن کمک به تغییر نگرش مخاطبان از این جملات، به درک بهتر رخدادهای تاریخی و درک بهتر گفتمان ابوالفضل بیهقی نیز کمک کند. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی است و داده‌ها به‌شیوة کتابخانه‌ای گردآوری شده‌ و به‌روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده‌اند. نتیجه نشان می‌دهد این جملات در تاریخ بیهقی، خلاف تصور معمول تنها به جملات دعایی و بدلی محدود نمی‌شوند، بلکه کارکردهای مهمی چون، توضیح بیشتر، تأکید و برجسته‌سازی، توصیف و بیان حالت، ستایش و بزرگداشت،­ بیان علت‌، مذمّت، استعطاف، اقناع مخاطب، استوارکردن کلام، اظهار تعجب و شگفتی، اغراق و بزرگ‌نمایی و موارد متعدد دیگری را دربرمی‌گیرد که به‌تفصیل بررسی می‌شوند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی کارکردهای شعر در تاریخ بیهقی و تاریخ فخری

شعر و تاریخ دو حوزۀ جدا از هم هستند و درک سازگاری این دو در یک اثر مشکل است؛ خاستگاه اولی خیال است و خاستگاه دومی عالم واقع. اما شعر به عنوان یکی از ابزارهای سودمند و سازنده، حضور گسترده‌ای در متون تاریخی دارد و نقش و کارکردهای فراوانی نظیر ادبی، تاریخی، استنادی و تفسیری ایفا می‌کند و تاریخ‌نگاران برای بیان مقاصد خود از آن بهره می-گیرند. پژوهش پیش‌رو در صدد بررسی تطبیقی و تبیین کارکردهای مختلف ...

full text

بررسی نقش‌های معنایی – منظوری جملات پرسشی در اشعار امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)

یکی از رایج‌ترین مقوله‌های دستوری در زبان‌های دنیا جملات پرسشی است، جملات پرسشی در شعر معاصر ازجمله اشعار امیرهوشنگ ابتهاج گاهی نقش‌های معنایی منظوری دارند و کاربرد آن‌ها برای سؤال نیست، بلکه برای تعجب، خبر دادن، یأس، شکایت، اعتراض، توبیخ، ملامت و ... به کار می‌روند. این پژوهش با هدف شناخت مقوله‌های معنایی – منظوری جملات پرسشی در اشعار امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) نوشته شده‌است. روش تحقیق توصیفی – ت...

full text

تطوّرات واجی و تحوّل معنایی واژگان در تاریخ بیهقی

    گروه­های زبانی در سیر تاریخی از فارسی باستان تا فارسی دری کنونی، تحوّل و تغییراتی یافته که در این میان تغییر و تطوّرات واجی یکی از مهم­ترین دگرگونی­های آن به شمار می­رود. در این مقال تلاش می­شود که نوع تطوّر «واجی» و «معنایی» در کتاب تاریخ­ بیهقی به عنوان یکی از اُمّهات نثر سبک خراسانی در قرن پنجم نشان داده­شود. به علت نزدیکیِ زمانی تاریخ بیهقی به فارسی میانه (پهلوی)، بسیاری از خصوصیّات آوایی زبان...

full text

نقش های معنایی - منظوری جملات پرسشی در غزلیات حافظ

در کاربرد روزمره زبان فراوان اتفاق می افتد که صورت دستوری جمله با نقش معنایی - منظوری آن مطابقت ندارد. مثلا استفاده از جملات پرسشی یا خبری برای صدور فرمان امری عادی است . در غزلیات حافظ مقوله دستوری پرسشی از جایگاه خاصی برخوردار است . این شاعر بلندمرتبه بسیاری از اندیشه های ظریف و پرمعنای خود را با استفاده از مقوله دستوری پرشس بیان می نماید. در تحقیق حاضر سعی بر آن بوده است که جنبه های متعدد مع...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 4

pages  1- 14

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023